มาตรา 59 วรรค 3 ถ้าผู้กระทำมิได้รู้ข้อเท็จจริงอันเป็นองค์ประกอบของความผิดจะถือว่าผู้กระทำประสงค์ต่อผล หรือย่อมเล็งเห็นผลของการกระทำนั้นมิได้
ความรู้ข้อเท็จจริงอันเป็นองค์ประกอบภายนอกของความผิดนั้น ได้แก่ความรู้ใน ประธาน กริยา กรรม เช่น
มาตรา 288 ผู้ใด ฆ่า ผู้อื่น
ประธาน ผู้ใด
กริยา ฆ่า
กรรม ผู้อื่น
ผู้กระทำต้องได้รู้ข้อเท็จจริงว่า ตนเองเป็นผู้ใด รู้ว่ามีกริยาฆ่า รู้ว่ามีกรรมรองรับคือ ผู้อื่นที่ถูกฆ่า หากไม่รู้ในข้อใดข้อหนึ่ง ไม่ถือว่ามีเจตนาฆ่า ไม่มีความผิด เช่น ดำ วางยาพิษแดง โดยหลอกให้เขียวเอาน้ำดื่มผสมยาพิษไปให้แดง เขียวไม่รู้ว่าน้ำนั้นเป็นยาพิษ จึงเอาไปให้แดงดื่ม แดงตาย ดังนี้ เขียวไม่มีความผิดฐานฆ่าผู้อื่น เนื่องจากเขียวไม่รู้ว่า น้ำที่ตนนำไปให้แดงดื่มนั้นมียาพิษ และไม่รู้ว่าตนได้เอายาพิษไปให้แดงดื่ม กล่าวคือเขียวไม่รู้ว่ามีการฆ่านั่นเอง
หรือ ดำ ต้องการล่าหมูป่า เห็นพุ่มไม้ไหวๆ เข้าใจว่าเป็นหมูป่า จึงเอาปืนยิงไปที่พุ่มไม้ ปรากฎว่ากลายเป็นแดงนอนตายอยู่ในพุ่มไม้ ดังนี้ ดำรู้ว่าตนเองเป็นผู้ฆ่า รู้ว่าการยิงเป็นการฆ่า แต่ไม่รู้ว่าที่อยู่ในพุ่มไม้นั้นเป็นแดง โดยคิดว่าเป็นหมูป่า ดังนี้ ดำไม่มีความผิดฐานฆ่าแดงเพราะไม่รู้ว่าเป็นผู้อื่น (ในความรับรู้ของดำ นั้น รู้ว่ากรรมคือหมูป่า)
ดังนั้นหากไม่รู้ข้อเท็จจริงอันเป็นองค์ประกอบภายนอกจึงไม่ถือว่ามีเจตนา ในข้อนี้ นักเรียนกฎหมายมักเข้าใจผิด ไปตอบว่าไม่มีเจตนาฆ่า ซึ่งไม่ถูกต้องเพราะเรื่องนี้ยังไปไม่ถึงเจตนาเลย และการไม่มีเจตนาฆ่านั้น มีนัยยะสำคัญมากกว่ารู้หรือไม่รู้ว่าเป็นการฆ่า การไม่มีเจตนาฆ่าอาจจะเป็นเรื่องมีเจตนาทำร้ายก็ได้ (ยังไปไม่ถึง ยังไม่ต้องให้ความสนใจ ในชั้นนี้ให้รู้เพียงนี้ก่อน)
ดำต้องการลักทรัพย์ของแดง แต่กลับไปหยิบเอาทรัพย์ของขาว เช่นนี้ ดำมีความผิดฐานลักทรัพย์ เพราะดำรู้ข้อเท็จจริงว่าทรัพย์นั้นเป็นทรัพย์ของผู้อื่นไม่ใช่ของตน ทรัพย์จะเป็นของใครไม่สำคัญ สำคัญที่ว่า ดำรู้หรือไม่ว่าเป็นของผู้อื่น
ในทางกลับกัน หากดำต้องการหยิบสร้อยของตนเอง แต่ไปหยิบเอาสร้อยของแดงซึ่งเหมือนกับของตนเองอย่างแยกไ่ม่ออก ในขณะที่หยิบนั้น ดำไม่รู้ว่าเป็นสร้อยของแดงจึงหยิบไป เช่นนี้ ดำไม่มีความผิด ไม่ใช่เพราะไม่มีเจตนา แต่เป็นเรื่องที่ดำไม่รู้ว่าเป็นของผู้อื่นต่างหาก ตรงนี้นักศึกษามักตอบว่าไม่มีเจตนา ซึ่งเป็นคำตอบที่ไม่สมบูรณ์ทำให้ได้คะแนนน้อย ที่ถูกควรจะตอบว่า "เมื่อดำไม่รู้ว่าเป็นทรัพย์ของผู้อื่น ดำจึงไม่รู้ข้อเท็จจริงอันเป็นองค์ประกอบภายนอกของความผิดจะถือว่าดำมีเจตนาไม่ได้" การตอบต้องให้ความละเอียดตอบแบบสิ้นเชิง หมดความสงสัย คำเล็กๆ น้อยๆ นี้เป็นตัวเก็บคะแนนอย่างดีที่ต้องให้ความสำคัญ
ดำไปดักยิงแดง เมื่อแดงเดินมาดำจึงยิงแดงตาย โดยที่ดำไม่รู้มาก่อนว่า แดงเป็นบิดาของตนที่พลัดพรากจากกันไป ดังนี้ ดำไม่มีความผิดฐานฆ่าบุพการี คงรับผิดเฉพาะฆ่าผู้อื่นเท่านั้น เพราะบุพการีเป็นองค์ประกอบของความผิด
ผู้ใด ฆ่า ผู้อื่น ซึ่งเป็นบุพการี ความเป็นบุพการีเป็นข้อเท็จจริงอันเป็นองค์ประกอบภายนอกของความผิด
หากความไม่รู้ข้อเท็จจริงนั้นได้เกิดขึ้นเพราะความประมาทผู้กระทำต้องรับผิดฐานกระทำโดยประมาท ในการจะตอบว่าเรื่องใดเป็นเรื่องที่ผู้กระทำไม่รู้ข้อเท็จจริงโดยสุจริตใจ หรือประมาทนั้น จะต้องดูข้อเท็จจริงเป็นเรื่องๆ ไป ถ้าเป็นการสอบ ข้อสอบจะต้องมีข้อเท็จจริงทำนองที่ว่า ไม่ดูให้ดี ถ้าดูให้ดีจะรู้ว่าเป็นคน ไม่ระมัดระวังให้ดี หรือเป็นเรื่องที่ไม่สมควรกระทำ จึงจะปรับด้วยประมาท หากไม่มีข้อเท็จจริงดังกล่าวมานี้จะปรับด้วยเรื่องประมาทไม่ได้เด็ดขาด
คำถาม
1. ดำล้อมรั้วในที่ดินของตนเอง แต่รั้วนั้นล้ำเข้าไปในที่ดินของแดง โดยที่ดำไม่รู้ว่าเป็นเขตที่ดินของแดง ดำมีความผิดฐานบุกรุกหรือไม่
2. ดำล้อมรั้วในที่ดินของตนเอง แต่แดงเข้าใจว่าเป็นที่ดินของตนที่ดำล้อมล้ำเข้ามาจึงรื้อรั้วนั้นทิ้งไป แดงสามารถอ้างว่าตนไม่รู้ข้อเท็จจริงอันเป็นองค์ประกอบภายนอกของความผิดได้หรือไม่
หมายเหตุ ผู้ใด ทำให้เสียทรัพย์ ของผู้อื่นหรือที่ผู้อื่นเป็นเจ้าของรวมอยู่ด้วย
3. ดำต้องการฆ่าแดง เห็นพุ่มไม้ไหวๆ คิดว่าเป็นแดงจึงยิงไป กลายเป็นหมูป่า ให้วินิจฉัยว่าเป็นกรณีใด
4. ดำต้องการยิงนกในป่า ซึ่งมีบ้านคนปลูกอาศัยอยู่ด้วย ดำก็ทราบว่ามีบ้านคนปลูกอาศัยอยู่เนื่องจากมิใช่ป่าลึก แต่ดำก็มิได้นำพา ยิงไปปรากฎว่ากระสุนตกลงบนหลังคาบ้านแดง ถูกนายแดงซึ่งอาศัยอยู่ในบ้านถึงแก่ความตาย ดำต้องรับผิดทางอาญาฐานฆ่าผู้อื่นหรือไม่ เพราะเหตุใด
5. ดำเห็นความเคลื่อนไหวในความมืด เข้าใจว่าเป็นสุนัขวิ่งมากัดตนเอง จึงเอามีแทงสวนไป โดยไม่ดูให้ดีเสียก่อน ปรากฎว่าผู้ตายกลายเป็น ด.ญ.สุดสวย ดำมีความผิดฐานฆ่าผู้อื่นหรือไม่
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น
หมายเหตุ: มีเพียงสมาชิกของบล็อกนี้เท่านั้นที่สามารถแสดงความคิดเห็น