ปาฏิโมกข์ 227 กับกฎหมาย

ศีลและวินัยคืออะไร ต่างกันอย่างไร


ศีล คือ "ข้อปฏิบัติ" ที่เป็นไปเพื่อความไม่เบียดเบียน เป็นฐานแห่งพระนิพพาน

วินัย คือ "ข้อบังคับ" (เหมือนกฎหมาย) ต้องปฏิบัติ หรือห้ามปฏิบัติ ถ้า
ฝ่าฝืน มีโทษ โทษทางวินัยเรียกว่า อาบัติ


การที่บัญญัติวินัยที่มีอาบัติ การบังคับวินัยนั้นจะทำไม่ได้ จึงต้องมีการบัญญัติอธิกรณสมถะด้วย เหมือนกฎหมายอาญาที่มีการบัญญัติข้อบังคับและมีโทษ แต่การจะบังคับดำเนินคดีอย่างไร ต้องใช้วิธีพิจารณาความอาญา แม้วินัยและอธิกรณสมถะก็ฉันนั้นเหมือนกัน

สิ่งที่ต้องยกขึ้นสู่พระปาฏิโมกข์คือวินัยไม่ใช่ศีล วินัยสงฆ์รวมอธิกรณสมถะจึงมี ๒๒๗ ไม่ใช่สองพันกว่าข้อตามคำกล่าวของพระคึกฤทธิ์

การตัดสินพระวินัยต้องถือตามพระวินัยปิฎก ไม่ใช่ถือตามพระสูตร
เหมือนอาญาจะตัดสินคดีอาญาต้องตัดสินตามกฎหมายอาญาไม่ใช่กฎหมายแพ่ง

ถ้าสวดปาฏิโมกข์ไม่ครบ จะทำให้ภิกษุนั้นขาดความระลึก จำได้หมายรู้ในพระปาฏิโมกข์ เหมือนนักเรียนกฎหมายที่ท่องตัวบทกฎหมายไม่ครบ จะรักษากฎหมาย ใช้กฎหมายให้ถ้วนถี่นั้นยากยิ่ง

เอวัง ศีลและวินัยก็มีด้วยประการฉะนี้