การสมรส เงื่อนไขในการสมรส

การสมรส

การสมรสหมายถึง การที่ชายและหญิงสมัครใจเข้ามาอยู่กินกันฉันสามีภริยา ชั่วชีวิตโดยจะไม่เกี่ยวข้องทางชู้สาวกับบุคคลอื่นใดอีก การสมรสประกอบด้วยหลักเกณฑ์ 4 ประการคือ

1. คู่สมรสฝ่ายหนึ่งจะต้องเป็นชายและอีกฝ่ายจะต้องเป็นหญิง

2. การสมรสจะต้องเป็นการกระทำโดยสมัครใจของชายและหญิง หากชายหญิงไม่ยินยอมสมรสกัน การสมรสนั้นเป็นโมฆะ

3. การอยู่กินกันฉันสามีภริยาจะต้องเป็นระยะเวลาชั่วชีวิต

4. การสมรสจะต้องมีคู่สมรสเพียงคนเดียวเท่านั้น

เงื่อนไขการสมรส และผลของการสมรสที่ฝ่าฝืนเงื่อนไขตามกฎหมาย

1. ชายและหญิงจะต้องมีอายุ 17 ปีบริบูรณ์แล้วทั้งสองคน ตามมาตรา 1448 การสมรสที่ฝ่าฝืนมาตรานี้มีผลเป็นโมฆียะตามมาตรา 1503 ผู้มีส่วนได้เสียขอให้ศาลพิพากษาเพิกถอนได้

2. ชายและหญิงจะต้องไม่เป็นคนวิกลจริต หรือเป็นบุคคลซี่งศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ

ตามมาตรา 1449 การฝ่าฝืนมาตรานี้มีผลให้การสมรสเป็นโมฆะตามมาตรา 1495 ผู้มีส่วนได้เสียนำคดีขึ้นสู่ศาลขอให้มีคำพิพากษาแสดงว่าการสมรสนั้นเป็นโมฆะได้

1. ญาติสนิทจะทำการสมรสกันไม่ได้ ตามาตรา 1450 ซึ่งญาติสนิทนี้กำหนดไว้ 4 ประเภทคือ

- ญาติสืบสายโลหิตโดยตรงขึ้นไป

- ญาติสืบสายโลหิตโดยตรงลงมา

- พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน

- พี่น้องร่วมแต่บิดาหรือมารดา

การสมรสที่ฝ่าฝืนมาตรานี้มีผลเป็นโมฆะตามมาตรา 1495

4. ผู้รับบุตรบุญธรรมและบุตรบุญธรรมจะสมรสกันไม่ได้ ตามมาตรา 1451 แต่เนื่องจากบุตรบุญธรรมและผู้รับบุตรบุญธรรมมิใช่ญาติสืบสายโลหิตกันกฎหมายจึงมิได้กำหนดผลของการฝ่าฝืนไว้ ดังนั้นการฝ่าฝืนเงื่อนไขข้อนี้การสมรสจึงมีผลสมบูรณ์ เพียงแต่ทำให้การรับบุตรบุญธรรมยกเลิกไปโดยปริยาย

5. ชายหรือหญิงต้องไม่เป็นคู่สมรสของบุคคลอื่นอยู่ขณะทาการสมรส ตามมาตรา 1452 การฝ่าฝืนเงื่อนไขข้อนี้มีผลทำให้การสมรสเป็นโมฆะตามาตรา 1495 โดยไม่จำต้องนำคดีมาฟ้องต่อศาลเหมือนบทบัญญัติเก่า ผู้มีส่วนได้เสียสามารถยกขึ้นกล่าวอ้างได้ หากตราบที่ยังไม่มีคำพิพากษาของศาลหรือยังไม่มีการยกขึ้นกล่าวอ้างอยู่ตราบใดการสมรสนี้ยังคงมีผลสมบูรณ์อยู่ตราบนั้น

6. ชายและหญิงต้องยินยอมเป็นสามีภรรยากัน ตามมาตรา 1458 การสมรสที่ปราศจากความยิน

ยอมเป็นโมฆะตามมาตรา 1495

อนึ่ง มาตรา 1458 ได้บัญญัติให้ชายหญิงแสดงความยินยอมเป็นสามีภรรยากันโดยเปิดเผยต่อหน้านายทะเบียน ดังนี้จึงไม่อาจตั้งตัวแทนไปจดทะเบียนสมรสได้ หากมีการตั้งตัวแทนแล้วนายทะเบียนรับจดให้การสมรสนั้นก็จะเป็นโมฆะเช่นกันเพราะเป็นการสมรสที่ปราศจากความยินยอม

7. หญิงหม้ายจะทำการสมรสได้ต่อเมื่อล่วงพ้นเวลา 360 วัน นับแต่วันที่ขาดจากการสมรสเดิมเสียก่อนตามมาตรา 1453 เว้นแต่

- ได้คลอดบุตรแล้วในระหว่างนั้น

- สมรสกับคู่สมรสเดิม

- มีใบรับรองแพทย์ว่ามิได้มีครรภ์

- มีคำสั่งศาลให้ทำการสมรสได้

การสมรสที่ฝ่าฝืนมาตรานี้กฎหมายไม่ได้กำหนดผลไว้ จึงทำให้การสมรสนั้นมีผลสมบูรณ์ บุตรที่

เกิดภายใน 310 วันนับแต่วันที่การสมรสสิ้นสุดลง มาตรา 1537 ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นบุตรที่ชอบด้วยกฎหมายของสามีใหม่

8. ผู้เยาว์จะทำการสมรสได้ต่อเมื่อได้รับความยินยอมของบิดามารดา หรือ ผู้ปกครอง ตามมาตรา 1454 ซึ่งบัญญัติให้นำ 1436 มาใช้ ดังนั้นการสมรสที่ฝ่าฝืนมาตรานี้จึงมีผลเป็นโมฆียะ